Minister Blok informeert naar gebruikerservaringen in duurzaam en comfortabel gebouw

In aanloop naar de Nederlandse definitie voor bijna energie neutrale gebouwen liet minister Blok voor Wonen en Rijksdienst zich tijdens een werkbezoek afgelopen woensdag informeren over de ervaringen van studenten en hun begeleiders in het eerste publieke CO2 energie neutrale gebouw van Denemarken. In dit Green Lighthouse gaan comfort en gebruiksgemak hand-in-hand met energiebesparing.

2020, het jaar dat alle gebouwen in Europa energie neutraal moeten worden gebouwd, nadert met rassen schreden. Waar men in Nederland nog zoekende is naar een goede balans tussen leefbaarheid in een gebouw en zijn energieprestatie, is Denemarken hierin wereldwijd koploper. Zo ontving het land in 2014 de Energy Efficiency Visionary Award voor haar inspanningen om de energieconsumptie te reduceren. Minister Blok liet zich tijdens een werkbezoek in Kopenhagen daarom uitgebreid voorlichten over de Deense initiatieven. De minister bracht daarbij onder andere een bezoek aan Green Lighthouse in Kopenhagen, alwaar VELUX projectverantwoordelijke Lone Feifer een rondleiding verzorgde. Dit gebouw dat dienst doet als studentenlounge van de faculteit natuurwetenschappen van de Universiteit van Kopenhagen, is een goed voorbeeld van een gebouw dat duurzaamheid combineert met een gezonde verblijfsomgeving.

Met een geavanceerd energieontwerp in combinatie met een prettig binnenklimaat is het één van de eerste gebouwen waar energie en comfort in balans zijn. Zowel de energieprestaties van het gebouw als de gebruikerservaringen zijn de afgelopen jaren gemonitord. De minister was tijdens de rondleiding dan ook vooral geïnteresseerd om de ervaringen van de gebruikers uit eerste hand te horen.

De ervaringen
Gebruikers zijn over het algemeen erg tevreden over het gebouw. Ze vinden het een mooi, innovatief en ‘levend’ gebouw dat zelf zijn eigen ramen, licht, warmte, etc. regelt. Ze noemen met name het veranderende licht in het gebouw gedurende de dag als aangenaam. Het gebouw is wel gevoelig voor geluid, maar dat zijn alle open kantoorgebouwen en in de winter ervoeren de gebruikers problemen met de LED verlichting die te snel uitging, dus dat is aangepast.

Er zijn veel positieve ervaringen gedeeld maar ook de minder positieve kanten van een dergelijk pilot project passeerden de revue. De afhankelijkheid van een automatisch gestuurd gebouw bijvoorbeeld. Het feit dat de computer bepaalt of er ramen gesloten moeten worden druist weleens in tegen het gevoel van de gebruiker van het gebouw. Die kan op datzelfde moment juist wensen dat er frisse lucht het gebouw binnenkomt. Ook werd het gebouw in de winterperiode soms als koud en kil ervaren. De oorzaak is onderzocht en wat bleek? Het gebouw is ontworpen om in een temperatuur van 20 graden comfortabel te kunnen werken met zo’n 24 personen. De werkelijke bezettingsgraad van het gebouw bestond gedurende die periode uit 4 personen die 24 graden als een comfortabel werkklimaat wensten. Verwachtingen managen en hierop inspelen is dan ook een van de belangrijke leerpunten.

De minister was erg blij met de open houding en de eerlijke antwoorden. “Daar waar wordt geïnnoveerd mag ook worden gezegd dat er zaken zijn die anders uitpakten dan van te voren werd gedacht of verwacht,” aldus Lone Feifer.

Het bieden van een gezond binnenklimaat in gebouwen is volgens de minister een onderwerp waar de Rijksoverheid geen bemoeienis mee zou moeten hebben. “Dit moet worden gereguleerd door de markt. De verschillende private initiatieven en marktcommunicatie kunnen bijdragen aan een gezondere leefomgeving. De overheid stelt enkel de grenswaarden waaraan het binnenklimaat moet voldoen,” licht Blok toe.

Minister Blok was daarnaast geïnteresseerd in de incentives die de Deense overheid heeft ingezet om particulieren te stimuleren energiezuinige maatregelen te treffen. De bestaande woningvoorraad is veruit het belangrijkste potentieel om uit te nutten, maar hoe krijg je de consument in beweging? Dit zijn vraagstukken die aan bod zijn gekomen. Een in het oog springend verschil tussen beide landen is het feit dat de prijzen voor energie in Nederland aanzienlijk lager liggen dan in Denemarken. De hoge energieprijzen in Denemarken leiden voor de Deense woonconsument dan ook snel tot de overtuiging dat het loont om energiebesparende maatregelen te treffen. Dit verschil maakt de opgave waar de minister voor staat dan ook niet gemakkelijker.

Minister Blok heeft ook verdere interesse getoond in Active Houses voor social housing in Nederland en specifiek het project De Poorters van Montfoort. Een vervolgbezoek aan dit Nederlandse project dat de komende 2 jaar gemonitord zal worden behoort tot de besproken opties.

                                                                          -///-

Over Green Lighthouse
Green Lighthouse is het resultaat van een unieke samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven, waaronder de Universiteit van Kopenhagen, het Ministerie van Wetenschap, Technologie en Innovatie, de stad Kopenhagen, VELFAC en de VELUX Groep. De partners werkten samen met als doel een demonstratieproject te bouwen, een nieuw duurzaam kantoorgebouw met een optimale balans tussen energie-efficiëntie, visionaire architectuur, gezond binnenklimaat en goede daglichtcondities. Het ontwerp is van Architectenbureau Christensen & Co Architecten uit Kopenhagen.

Hoge daglichtnormen en optimaal gebruik zonne-energie
Green Lighthouse laat zien dat het mogelijk is om met standaard bouwcomponenten een klimaatvriendelijk gebouw te creëren die voldoet aan de wettelijke doelstellingen van 2020 en die tegelijkertijd ook comfortabel is. Gebouwd volgens de Active House visie met een ideale balans tussen het energieontwerp, binnenklimaat en de omgeving waarbij wooncomfort en gezondheid centraal staan. Het is een energie-efficiënt gebouw van hoge architectonische kwaliteit, die bij de bouw qua energieconsumptie 90% onder de Deense bouweisen zat en 50% meer daglicht binnenlaat dan een gemiddeld kantoorgebouw. Natuurlijke ventilatie zorgt voor meer dan voldoende frisse lucht en een gezond binnenklimaat.

Optimaal gebruik zonne-energie
Het gebouw is 950 m² en qua ligging en bij de vorm van het gebouw is rekening gehouden met de stand van de zon. Het gebouw heeft zijn eigen energieaanvoer, bestaande uit een combinatie van zonnepanelen, een warmtepomp en een stadsverwarmingssysteem. In de zomer kan het gebouw gekoeld worden en in de winter kan de efficiency van de warmtepomp ermee verbeterd worden. Het met zonnecollectoren opgewekte warme water wordt gebruikt voor vloerverwarming. Er wordt dus geen energie verspild. Daarnaast zijn alle daglichtsystemen voorzien van automatische zonweringen die ook met zelf opgewekte energie bediend worden. Voor een goed binnenklimaat heeft Green Lighthouse een automatisch ventilatie-, koeling- en verwarmingssysteem.

Innovativiteit bekroond
Green Lighthouse diende tijdens de Klimaattop van de Verenigde Naties in Kopenhagen in december 2009 als voorbeeld voor toekomstige duurzame projecten van de Deense overheid. Sindsdien is het gebouw bezocht door verschillende delegaties (minimaal 15.000 bezoekers de eerste drie jaar), waaronder toenmalig President van de Russische Federatie Dmitry Medvedev, Burgemeester van New York Michael Bloomberg en Eurocommissaris Connie Hedegaard.

Het innovatieve en klimaatvriendelijke concept van het huis is in de loop der jaren ook bekroond met verschillende prijzen, zoals de Municipality of Copenhagen award for Excellent and Beautiful Buildings in 2010, Confederation of Danish Industries Building Materials Award 2009 for Innovative Collaboration and Green Good Design Award in 2010. Daarnaast is Green Lighthouse het eerste gebouw in Denemarken dat twee certificeringen kreeg door twee verschillende internationale organisaties, LEED Gold en DGNB Bronze.